2023 Hatay Depremini Yaşayanlarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtilerinde Psikolojik Esnekliğin Aracı RolüÜzerine Derleme
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13381621Anahtar Kelimeler:
Travma Sonrası Stres Belirtileri, Psikolojik Esneklik, Deprem, HatayÖzet
Depremler ve sel, yangın, toprak kayması, çığ gibi diğer afetler büyük yıkımlara, yaralanmalara ve kayıplara neden olmaktadır. Dolayısıyla yaşanılan afetlerin bireysel ve toplumsal yönden etkiler ortaya koymaktadır. Yaşanılan afetlerin ani bir şekilde yaşanması korku ve çaresizlik duyguları uyandırmakta ve yıkımlara neden olmaktadır. Bu sebeple afetler travmatik bir olay olarak kabul edilmektedir. Araştırma sonucunda katılımcıların. psikolojik esnekliklerinin travma sonrası stres belirtilerini önemli ve negatif yönlü olarak yordadığı sonucuna varılmıştır. Araştırmada travma sonrası stres belirtileri ile psikolojik esnekliğin tam aracı rolünün olduğu sonucuna varılmıştır.
Referanslar
AFAD, 2023. 06 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan Kahramanmaraş (Mw: 7.7 – Mw: 7.6) Depremleri Raporu, AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürlüğü, Deprem Dairesi Başkanlığı, 02 Nisan 2024, Erişim adresi: https://deprem.afad.gov.tr/content/143.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (2011). Van depremi raporu. 02 Nisan 2024, Erişim adresi: https://www.afad.gov.tr/tr/2385/Van-Depremi-Hakkinda
Akduman, Ö. (2021). Depremler ve Afet Yönetimi: 30 Ekim 2020 İzmir Depremi Örneği. Academic Perspective Procedia, 4(2), 21-32.
Alipour, F., & Ahmadi, S. (2020). Social support and posttraumatic stress disorder (PTSD) in earthquake survivors: A systematic review. Social Work in Mental Health, 18(5), 501-514.
American Psychiatric Association.(2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM 5TM). Washington, D.C.: American Psychiatric Association.
Bağcaz, A. (2017). Ankara’da Yakın Kaybı Sonrası Yas Belirtilerinin Yaygınlığı ve Yordayıcı Etmenler (Sosyodemografik Özellikler, Yakın Kaybının Özellikleri, Anksiyete Duyarlılığı ve Yetişkin Ayrılık Anksiyetesi ile İlişkisi). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Ankara, 2017.
Baştuğ, Ö.F. & Arslantaş, H. (2021). Lise Öğrencisi Ergenlerde Travma Sonrası Stres Belirtileri ve İlişkili Faktörler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(Ek 1):110-121. doi:10.18863/pgy.899151
Blackledge, J. T. (2003). An introduction to relational frame theory: Basics and applications. The Behavior Analyst Today, 3(4), 421-434.
Bolu, A., Erdem, M., & Öznur, T. (2014). Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Anatolian Journal of Clinical Investigation, 8(2).
Cloud, J. (2006, Şubat). Happiness isn’t normal. Time, 167, 58-57.
Çetinkaya, E. (2022). An Examination of the Relationship among the Psychological Flexibility, Self Compassion, Perceived Stress and Marital Quality and with Some Demographic Variables, Master Thesis, Ankara.
Dogan, M. (2013). Failure of structural (RC, masonry, bridge) to Van earthquake. Engineering Failure Analysis, 35, 489-498.
Duyan, V. (2000). A brief look at the case history of earthquakes in turkey. trauma treatment professionals training. (Ed. by. Beri Tufan Aliye Mavili Aktas, Veli Duyan). Hacettepe University Social Work, Ankara.
Erdener, M. (2019). Afet alanında çalışan profesyonellerin psikolojik dayanıklılık ve ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Hayes, S. C., & Lillis, J. (2022). Acceptance and commitment therapy (theories of psychoterapy series) (1. baskı). Washington, DC: American Psychological Association.
Hayes, S.C., Follette, V.M. & Linehan, M. (2011). Mindfulness and Acceptance: Expanding the cognitive-behavioral tradition. New York: Guilford Press.
Herman, J. L. (2019). Travma ve iyileşme. İstanbul: Literatür Yayınları.
Hinton, R., Earnest, J. (2010). Stressors, coping, and social support among women in Papua New Guinea Qualitative Health Research, 20: 224–238.
Hofmann, S. G. (2008). Acceptance and Commitment Therapy: New wave or morita therapy? Clinical Psychology: Science and Practice, 15(4), 280 285.
Kirman, F. (2023). Deprem sonrası travmatik stres tepkileri ve sosyal medyada yansımaları. Antakiyat, 6(1), 15-30.
Işık-Terzi, Ş., & Ergüner-Tekinalp, B. (2013). Psikolojik Danışmada Güncel Yaklaşımlar. Pegem Akademi.
İşçi, C.(2008). Deprem Nedir ve Nasıl Korunuruz ? Journal of Yaşar University, 3(9), 959.
Katz, C. L., Pellegrino, L., Pandya, A., Ng, A. & DeLisi, L. E. (2002). Research on psychiatric outcomes and interventions subsequent to disasters: a review of the literature. Psychiatry Research. 110(3), 201- 218.
Makwana, N. (2019). Disaster and its impact on mental health: A narrative review. Journal of family medicine and primary care, 8(10), 3090-3095.
Norris, F. H., Friedman, M. J., Watson, P. J., Byrne, C. M., Diaz, E., & Kaniasty, K. (2002). 60,000 disaster victims speak: Part I. An empirical review of the empirical literature, 1981–2001. Psychiatry: Interpersonal and biological processes, 65(3), 207-239.
Saçaklıoğlu, F., Sarıkaya, Ö. (2002). Olağandışı Durumlarla İlgili Temel Kavramlar. Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri, Sağlık Çalışanının El Kitabı. 2. Baskı. Ankara. 11-20.
Sakarya, D., & Güneş, C. (2013). Van depremi sonrasında travma sonrası stres bozukluğu belirtilerinin psikolojik dayanıklılık ile ilişkisi. Kriz Dergisi, 21(1), 25-32.
Solomon, Z., Dekel, R. (2007). Posttraumatic stress disorder and posttraumatic growth among Israeli ex pows. J Trauma Stress. 20(3):303-12.
Tedeschi, R.G., & Calhoun, L.G. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15(1), 1 18.
Urcuyo, K.R., Boyers, A.E., Carver, C.S. (2005). Antoni MH. Finding benefit in breast cancer: relations with personality, coping, and concurrent well-being. Psychol Health 20(2): 175-192. Psychology & Health - Psychol Health. 20:175-92.
Uludağ, G. (2021). Psikolojik esnekliğin belirsizliğe tahammülsüzlüğü yordamasında öz şefkat ve baş etme stratejilerinin aracı rolü (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
Wilson, J.P., Lindy, J.D. (2013). Trauma, Culture, and Metaphor: Pathways of Transformation and Integration. Routledge. 233 s.
Yavuz, K.F. (2015). Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Genel Bir Bakış. Türkiye Klinikleri J Psychiatry-Special Topics, 8(2), 21-7.
Yılmaz, B. (2006). Arama-kurtarma çalışanlarında travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme ile ilişkili değişkenler. Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 