Din – Siyaset İlişkileri Açısından Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Geçiş Süreci (1808 – 1983)

Özet

Modernizm, siyasal anlamda Orta Çağ Avrupa’sında ortaya çıkan ve son dört yüzyılda hakim dünya görüşü ve yaşam biçiminin günümüze kadar üretilen ideolojilerden beslenerek gelmiş olan bir üst ideolojidir. Hristiyan olmayan toplumlar ve İslam toplumları da Modernizmi ithal etmişlerdir.

Osmanlı modernleşmesi; hem iç hem de dış etkenlerle, toplumsal, siyasal, askeri, eğitim ve ekonomik değişim süreçlerinin tamamına etki eden bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. 18. yüzyıllarda başlayan, 20.yüzyılın başlarına kadar ve sonrasında da devam eden  modernizasyon çalışmaları devlet kurumlarının, bireylerin ve yönetim sisteminin değişmesini de içeren ve kaynağını batı modernitesinden alan yenilikleri, değişim süreçlerini kapsamaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun bir mirası olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve toplumunun da, modern dünya devrimlerinden nasibini fazlasıyla aldığı görülmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarından 1946 yılına kadar olan süreçte tek partili bir dönem yaşanmıştır. Tek partili dönemdeki modernizasyon çalışmaları daha çok köktenci ve temel devrimlerin yapıldığı bir dönem olarak kabul edilebilir. 1950’li yıllarla birlikte uygulama aşamasına geçtiğimiz çok partili yaşamla birlikte demokrasi tartışmaları; bu zamana kadar olan süreçteki modernleşme karakterlerinde de bir değişikliğe sebebiyet verdiği gibi, aynı zamanda bu zamana kadar siyaseten dışlanan ‘dini’ de siyasetin merkezine taşıması açısından bir genişleme sağlanmıştır denilebilir.