Türk Savunma Sanayi ile İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkilerin Analizi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17068656Özet
Türk savunma sanayii son yıllarda ciddi bir büyüme kaydederek hem iç talebi karşılamada hem de ihracatta önemli bir aktör haline gelmiştir. Savunma sanayii, teknoloji geliştirme, dış ticaret dengesi, istihdam ve makroekonomik göstergeler açısından Türkiye ekonomisine çeşitli kanallarla katkı sunmaktadır. Türkiye’nin savunma sanayii, son yıllarda hızla gelişerek ulusal ekonominin önemli bileşenlerinden biri haline gelmiştir. 2000’li yılların başında büyük ölçüde dışa bağımlı olan sektör, günümüzde yerlileşme oranını %80’in üzerine çıkararak küresel savunma pazarında rekabet edebilir bir konuma gelmiştir. Son yıllarda savunma sanayiinin ihracat kapasitesi de hızla artmış ve Türkiye, küresel pazarda güçlü bir tedarikçi konumuna yükselmiştir. 2010 yılında 800 milyon dolar olan savunma sanayi ihracatı, 2023 yılında 4,4 milyar dolara ulaşarak sektörün iktisadi büyümeye katkısını açıkça göstermiştir.
Günümüzde siyasi ve ekonomik (askeri terminoloji ile) güç-sıklet merkezi Avrasya’ya doğru kaymıştır. 21. Yüzyıl Asya’nın yüzyılı olacaktır. Yeraltı ve yer üstü zenginlikleriyle “son sözü” bu bölge söyleyecektir. Dünyayı bir tahterevalli olarak düşünürsek, Batılı devletler inerken, Avrasya ülkeleri yükselmektedir. Önümüzdeki günler dünya arenasında bunun savaşına sahne olacaktır. Önümüzdeki dönem güç dengelerinin oluşma ve çatışma süreçleri yaşanacaktır. Bunun ekonomiye yansıması ile birlikte dünya ölçeğinde büyük kaos ve ciddi krizlerin ayak sesleri iyiden iyiye hissedilmeye başlanacaktır. Bu bağlamda güçlü bir savunma sanayinin oluşturulması ve ilerlemesi için yapılacak olan her türlü AR&GE, inovasyon faaliyetleri ve nano-teknolojik yatırımlar çok önemli olup, stratejik açıdan dünya nezdinde öne çıkabilmemizde değerlilik arz edecektir.
Çalışmamızda 1960-2024 yıllarını kapsayan dönemde Türkiye’nin GSMH, İktisadi Büyüme Oranı, Savunma Harcamaları, Askeri Silah İthalatı, Savunma Sanayisinin GSMH’ya Oranı verileri kullanılmıştır. Test olarak, Birim Kök Testleri (ADF, P-P, KPSS), Granger Nedensellik Testi, VAR Nedensellik (WALD) testleri kullanılmıştır. Yapılan bu analizlerin sonucunda Wagner ve Keynesyen Hipotezin geçerliliği ortaya çıkmıştır. Yani kamu harcamaları ile iktisadi büyüme arasında birbirini beslediği ve arttırdığı prensibi çalışmamızda ortaya çıkmıştır. Savunma sanayi harcamaları ile GSMH arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulgulanmış olup, pozitif yönde etkileyip, artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda, savunma harcamalarının iktisadi büyümeyi arttırdığı Askeri Keynesçi Yaklaşım Askeri silah ithalatının GSMH (İktisadi Büyüme) üzerinde negatif etkisi olduğu saptanmıştır. Savunmanın GSMH’ya Oranı (logaritması alınmış) bir birimlik artış olduğunda, GSMH’yı (logaritması alınmış) 8.04 düşürmektedir. İktisadi Büyüme Oranındaki (logaritması alınmış) bir birimlik artış, GSMH’yı (logaritması alınmış) 0.55 arttırmaktadır. Savunma Sanayi Harcamaları (logaritması alınmış) bir birimlik artış, GSMH’yı (logaritması alınmış) 48.29 arttırmaktadır. Askeri Silah İthalatı (logaritması alınmış) bir birimlik artış, GSMH’yı (logaritması alınmış) 0.05 düşürmektedir. Yine Askeri Silah ithalatından GSMH’ya doğru bir nedensellik ilişkisi mevcuttur. İktisadi büyüme oranı ile Savunma Harcamaları Miktarı arasında bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. İktisadi büyüme oranından Askeri Silah İthalatına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur.
Referanslar
ADAMA, Ibrahim Joseph, SILAS, Idoko Abu & LINUS, Christian, (2022). Defense Expendıture And Economıc Growth In Nıgerıa. UMYU Journal of Accounting and Finance Research. Volume 4 No.2 December 2022, pp.1-15.
AKPINAR, Metin, (2024). 2025 yılı için belirlenen savunma bütçesi yetersiz! 18 Ekim 2024, https://www.donanimhaber.com/2025-yili-icin-belirlenen-savunma-butcesi-yetersiz--183208; erişim tarihi: 02.03.2025.
AKSU, Levent. (2013). “Türkiye’de İktisadi Büyümenin Kaynakları”, T.C. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kasım 2013, Balıkesir.
AKSU, Levent. (2014). “Türkiye’de Kamu Maliyesi Politikalarının İktisadi Büyüme Üzerindeki Etkilerinin Ekonometrik Analizi”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2014, Cilt:16, Sayı:2, s.65-98.
AKSU, Levent. (2016). “Türkiye’de Beşerî Sermayenin Önemi: İktisadi Büyüme ile İlişkisi, Sosyal ve Stratejik Analizi”, Journal of Economic Policy Researches, Volume:3, Issue:2, Year: 2016, pp.68-129.
AKSU, Levent. (2017). “Türk Ekonomisinde Yurt içi Tasarrufların ve Sabit Sermaye Yatırımlarının İktisadi Büyümeye Etkisinin; Ekonomik, Sosyal ve Stratejik Analizler”, Journal of Economic Policy Researches, Volume:4, Issue:2, pp.83-134.
AKSU, Levent. (2017a). “Türkiye’de İstihdam, Verimlilik ve İktisadi Büyüme İlişkilerinin Analizi”, Journal of Economic Policy Researches, Volume:4, Issue:1, pp.39-94.
AKSU, Levent. (2018). İktisadi Büyüme, İktisat Okullarının Bakış Açısı ve Türkiye, İKSAD Publishing House, I. Baskı, Türkiye-USA. s.1-194.
AKSU, Levent, (2021). 21. Yüzyılda Türkiye'nin Ekonomik, Sosyal ve Stratejik Analizleri, İKSAD Publishing House, I. Baskı, Ankara. Türkiye-USA. s.1-345.
AKSU, Levent, (2024). Dünyada ve Türkiye’de Nüfus Politikaları ve Analizleri (Strateji, Teori ve Kavramlar), İKSAD Publishing House, I. Baskı, Ankara. Türkiye-USA. s.1-820.
AKYÜZ, M. & ERTEL, N. (1990). Ansiklopedik Ekonomi Sözlüğü, Dünya Yayınları, Üçüncü Basım, İstanbul.
ALLEN, Roy, G.D., (1964). Statics for Economists, Mc-Millan, UK, pp.133-152.
ALTAY, N.O. & ALTIN, O. (2008), “Türkiye’de Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve Yatırımlar Üzerine Etkilerinin Analizi (1980–2005)”, Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review, 8 (1), 2008, İzmir, s.267-285.
ARISOY, İ. (2005). “Wagner ve Keynes Hipotezleri Çerçevesinde Türkiye’de Kamu Harcamaları ve İktisadi Büyüme İlişkisi” , Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 2005, s.63-80.
ATEŞOĞLU, S. H. (2009). “Defense Spending And Aggregate Output In The United States. Defence and Peace”, 20(1), pp.21-26.
ARSLAN, M. (2017). Savunma harcamaları Türkiye’de ekonomik büyümeyi artırıyor mu? Genişletilmiş ARDL yaklaşımı ile yeniden gözden geçirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), s.368-381.
AY, H. (2013). Kamu Maliyesi, İzmir.
BARAN, Tülay, (2018). “Türkiye’de Savunma Sanayi Sektörünün İncelenmesi ve Savunma Sanayi Sektörü Harcamalarının Ekonomi Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), s.58-81.
BAŞAR, S., & ÜNLÜ, S. (2012). Savunma Harcamalarının İktisadi Büyümeye Etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, s.1-30.
BATCHELOR, P., DUNNE, J. P., & SAAL, D. S. (2000). “Military Spending And Economic Growth In South Africa”, Defence And Peace Economics, 11(4), pp.553-571.
BENOIT, E. (1973). Defense and Economic Growth in Developing Countries. Lexington, MA: Lexington Books.
BENOIT, E. (1978). "Growth and Defense in Developing Countries." Economic Development and Cultural Change, 26(2), pp.271-280.
BİLGİN, Cevat, (2022). Savunma Harcamasındaki Değişimlerin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye için Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Modeli ve Asimetrik Nedensellik Testi, İzmir İktisat Dergisi, Cilt: 37 Sayı:1 s.92-109.
CEYHAN, Turgay & KÖSTEKÇİ, Ahmet (2021). Askeri Harcamaların Ekonomik Büyüme ve İşsizlik Üzerindeki Etkisi: Türkiye’den Kanıtlar, F.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi 2021-31/2, s.913-928.
CHANG, T., CHİEN-CHİANG L., KEN, H., & KUO-HAO, L. (2014). Does Military Spending Really Matter for Economic Growth in China and G7 Countries: The Roles of Dependency and Heterogeneity, Defence and Peace Economics, 25(2), pp.177-191.
CHOWDHURY, A. R. (1991). “A Casual Analysis Of Defense Spending And Economic Growth”, The Journal Of Conflict Revolution, 35(1), 80-97.
ÇEVİK, E. İ. & BEKTAŞ, G. (2019). Savunma harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8, s.299-236.
ÇINAR, İ., & ÜNSAL, Y. (2021). Askeri harcamalar ve ekonomik büyüme: Orta Doğu ülkeleri açısından Benoit hipotezinin sınanması. Cumhuriyet Dergisi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22, 276-289.
ÇOLAK, Ömer F. & TOKATLIOĞLU, İ. (editör) ve Diğ., (2007). İktisada Giriş, Gazi Kitabevi, Ankara.
DASAUKI, Musa & NABASU, Julia, (2024). Defense Expenditure and Economic Growth in Nigeria: Modeling the Influence of Military Regime and Terrorism, SSRN Papers, 15 May 2024, pp.1-22.
DEMİRCİ, Onur, & AYYILDIZ, Fatih Volkan (2023). Jeopolitik Risklerin ve Savunma Harcamalarının İktisadi Büyümeyle İlişkisi: MIST Ülkeleri Örneği, Fiscaoeconomia E-ISSN: 2564-7504 2023, Volume 7, Issue 3, s.1929-1947.
DUNNE, J. P., & NIKOLAIDOU, E. (2005). Military Spending and Economic Growth in Greece: A Causal Analysis. Defence and Peace Economics, 16(1), 1-15.
EDİZDOĞAN, N. (2004). Kamu Maliyesi, Ekin Yayınları, Bursa.
ENGİN, C. & UĞUR, B (2024). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: N-11 Ülkeleri Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2024, 21(2) s.727–741.
ERDEM, M.; Doğan, Ş. & TATLIOĞLU, İ., (2008). Kamu Maliyesi, Ekin Yayınevi, 6. Basım, Bursa.
ERTEK, Tümay, (2000). Ekonometriye Giriş, Beta Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.
FREYSSINET, Jacques, (1985). Azgelişmişlik İktisadı, Çevirenler: M. Ali Kılıçbay-Tezer Öçal, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara.
GALVIN, H. (2003). “The Impact Of Defence Spending On The Economic Growth Of Developing Countries: A Cross-Section Study”, Defence And Peace Economics, 14(1), pp.51-59.
GİRAY, F. (2004). “Savunma Harcamaları ve İktisadi büyüme”. Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), s.181-199.
GÖRGÜN, Haluk, (2024). Savunma Sanayi, Anahtar Dergisi (içinde), T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Süreli Yayını, Nisan 2024, Sayı:424, s.13-14.
GÜLLER, Zekeriya, & YAKIŞIK, Harun, (2023). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, Premium E-Journal of Social Sciences, Volume/ Cilt (Issue/ Sayı) 7 (34), s.1012-1025.
JOERDING, W. (1986). “Economic Growth And Defense Spending Granger Causality”, Journal Of Development Economics, 21(1), pp.35-40.
İSTİKBAL, Deniz, (2022), Türkiye’nin Savunma Harcamaları, Kriter Dergisi, Yıl:6, Sayı:66, Mart 2022, https://kriterdergi.com/dosya-savunma-ve-guvenlik/turkiyenin-savunma-harcamalari. Erişim tarihi:02.03.2025.
KALYONCU, H., & YÜCEL, F. (2006). “An Analytical Approach On Defense Expenditure And Economic Growth: The Case Of Turkey And Greece”, Journal Of Economic Studies, 33(5), pp.336-343.
KARA, Mehmet Akif, & AKSU, Tuba, (2024). Savunma Sanayi Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Katkısı: Türkiye Örneği, Toplum, Ekonomi ve Yönetim Dergisi, Cilt:5, Sayı:2, Haziran 2024, s.225-244.
KARAGIANNI, Stella & PEMPETZOGLU, M. (2009). “Defence Spending And Economic Growth In Turkey: A Linear An Non-Linear Granger Causality Approach”, Defence And Peace Economics, 20(2), pp.139-148.
KAUL, I.; GRUNBERG, I. & STERN, M.A., (1999). Global Public Goods, Oxford, Oxford University Press, UK.
KENNEDY, Peter. (2006). Ekonometri Kılavuzu, Çeviren: Muzaffer Sarımeşeli ve Şenay Açıkgöz, Gazi Kitabevi, 5.baskı, Ankara.
KINSELLA, D. (1990). “Defence Spending And Economic Performance In The United States: A Casual Analysis”, Defence Economics, 1(4), pp.295-309.
KOÇAK, İ. Fatih. (2023). Neo-klasik Yaklaşım Kapsamında Türkiye ve Seçilmiş Dünya Ülkelerinin Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Panel Veri Analizi, Econder, International Academic Journal, [Econder], 7 (2), s.80-96.
KOLLIAS, C. (1997). “Defence Spending And Growth In Turkey 1954-1993: A Causal Analysis”, Defence And Peace Economics, 8(2), pp.189-204.
KOLLIAS, C.; MANOLAS, G., & PALEOLOGOU, S. M. (2004). “Defence Expenditure And Economic Growth In The European Union A Causality Analysis”, Journal Of Policy Modeling, 26(5), pp.553-569.
KOLLIAS, C., & MAKRYDAKIS, S. (2000). “A Note On The Causal Relationship Between Defence Spending And Growth In Greece: 1955-93”, Defence And Peace Economics, 11(1), pp.173-184.
KORKMAZ, S. (2015). “The Effect Of Military Spending On Economic Growth And Unemployment In Mediterranean Countries”, International Journal Of Economics And Financial Issues, 5(1), pp.273-280.
KÖSE, Zeynep , GÖLPEK, Filiz, & DOĞAN, Fırat Cem (2019). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği, Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Yıl 2019, Cilt:3, Sayı:1, s.30-40.
KUTLAR, Aziz, (2009). Uygulamalı Ekonometri, Nobel Yayın-Dağıtım, 3.Baskı, Aralık 2009, Ankara, s.1-440.
LEE, C.C., & CHEN, S. (2007). Do Defence Expenditures Spur GDP? A Panel Analysis From OECD and non‐OECD Countries. Defence and Peace Economics, 18(3), pp.265–280.
NA, H., & BO, C. (2013). “Cooperation For A Peaceful And Sustainable World Part 2: Military Expenditure And Economic Growth In South Asia. Contributions to Conflict Management”, Peace Economics And Development, 20, pp.213-223.
NAİMOĞLU, M. & ÖZBEK, S. (2022). Türkiye’de Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Yeniden Gözden Geçirilmesi: Fourier Yaklaşımı, İzmir İktisat Dergisi / İzmir Journal of Economics Yıl/Year: 2022 Cilt/Vol:37 Sayı/No:1, s.174-188.
OLAYIWOLA, Saheed O. & OLORUNTUYI, Ayodeji O. (2024). Defense Spending and Income Growth in Nigeria, Zagreb International Review of Economics & Business, Vol. 27, No. 1, pp. 97-114, 2024.
OUSEIBAI, Seperegha Godsgift Moses & TOMBOFA, Stephen Seiyefa Tombofa. (2024). National Defence Expenditures, Internal Security Expenditures and Real Economic Growth, Ekonomik Yaklaşım, 2024;35(132), pp. 327-365.
ÖZGÜVEN, Ali (1988). İktisadi Büyüme İktisadi Kalkınma Sosyal Kalkınma Planlama ve Japon Kalkınması, Filiz Yayınları, İstanbul.
ÖZŞAHİN, Ş., & ŞAHİN, T. (2023). 1960 Sonrası Türkiye Ekonomisinde Askeri Harcamalar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 5 Sayı: Özel Sayı Yıl: 2023, s.52-76.
PAPARAS, D., RICHER, C. & PAPARAS, A, (2016). Military Spending and economic growth in Greece and the arms race between Greece and Turkey. Journal of Economics Library, Volume 3 March 2016 Issue 1, Journal of Economics Library, 3(1), pp.38 – 56.
PAYNE, J. E., & ROSS, K. E. (1992). “Defense Spending And The Macro economy”, Defence Economics, 3 (2), pp.161-168.
PEHLİVAN, Osman, (2010). Kamu Maliyesi, Derya Kitabevi, Trabzon.
SABA, C. S. & NGEPAH, N. (2019). Military expenditure and economic growth: evidence from a heterogeneous panel of African countries. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 32, pp.3586-3606.
SAĞDIÇ, Ersin Nail, TEKİN, Ahmet, & YILDIZ, Fazlı, (2019). Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş Ab Ülkeleri Üzerine Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 2019 Volume: 27, s.104-124.
SAMPSON Agyapong Atuahene, KONG Yusheng, BENTUM-MİCAH, Geoffrey, GARTİ, Evans, BAAH, Alexender (2020). Military Expenditure and Economic Growth in China, International Journal of Finance, Insurance and Risk Management Volume X, Issue 2, 2020.
SAVUNMA ve HAVACILIK SANAYİİ ve İMALATÇILAR DERNEĞİ (SASAD- 2023), 2022 Performans Raporu, Ankara, s.1-36.
SAVUNMA ve HAVACILIK SANAYİİ ve İMALATÇILAR DERNEĞİ (SASAD-2023), 2023 Performans Raporu, Ankara, s.1-16.
SAVUNMA SANAYİ BAŞKANLIĞI (SSB-2025). https://www.ssb.gov.tr/Images/Uploads/MyContents/ F_20240917164305314800.pdf. Erişim tarihi: 20.01.2025.
SIMS, Christopher, A. (1980). “Macroeconomic and Reality”, Econometrica, January 1980, Volume:48, No:1, pp.1-48.
SOYYİĞİT, Semanur, (2013). “Türkiye’de Savunma Harcamalarının İktisadi Etkileri Üzerine Nedensellik Analizi (1970 – 2010)”, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2013, Cilt 15, Sayı 2, s.17-38.
TORUN, M., EROĞLU, E., & BAYRAK, R. (2021). Savunma harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Panel veri analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi / Journal of Administrative Sciences, 19(40), s.489-507.
TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ – TOBB. (2017). “Savunma Sanayi Sektör Meclisi 2017 Yıllık Raporu”, Hazırlayan: Yılmaz Küçükseyhan, Ankara, s.1-58.
ÜLGENER, Sabri F. (1991). Milli Gelir, İstihdam ve İktisadi Büyüme, Der Yayınları, Yedinci Basım, İstanbul.
ÜNAY, Sadık & KAYIKÇI, Fazıl. (2014). “Küresel Ekonomik Sistemde BRICS ve Doğu Asya”, Doğu Asya’nın Politik Ekonomisi” Editör: Ali Akkemik ve Sadık Ünay, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi (BÜTEK), İstanbul, s.18-29.
YAĞTU, Gülten &. SEZGİN, Şennur (2019). Türkiye’de Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), Cilt: 6, Sayı: 8 Yıl:2019, s.1-13.
YAKOVLEV, P. (2007). “Arms Trade, Military Spending, And Economic Growth”, Defence And Peace Economics, 18(4), pp.317-338.
YILANCI, V., & ÖZCAN, B. (2010). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları ile GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), s.21-33.
YILDIRTAN, Dina, Çakmur, (2017). E-views Uygulamalı Temel Ekonometri, Türkmen Kitabevi, 3.Baskı, İstanbul, s.1-292.
ZENGİN, R. (2010). “Savunma Sanayinin Gelişimi ve Türkiye’de Savunma Harcamalarının Ekonomik Etkileri”, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
ZHONG, M., CHANG, T., GOSWAMİ, S., GUPTA, R., ve LOU, T. W. (2016). “The Nexus Between Military Expenditures And Economic Growth In The BRICS And The US: An Empirical Note”, Defence and Peace Economics,
DOI:10.1080/10242694.2016.1144897,https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10242694. 2016.1144897 (Erişim: 02.05.2019).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 