YENİ DİNİ HAREKETLER ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Özet

Sosyal hareketler belli toplumsal kurumlarda ya değişimi sağlamak ya da yeni bir düzen kurmak için bir araya gelen topluluklardır. Bu hareketlerin ortaya çıktığı tarihsel dönemi iyi irdelemek gerekmektedir. Bulundukları tarihsel dönemle yakından ilişkilidirler. Sosyal hareketlere bakıldığında toplumsal değişmenin önemli bir yapısını oluşturduğu ve değişim ortamında kendini gösteren birçok faktörün rol oynadığı göz önüne alınırsa din faktörünün de bu yapı içinde rol aldığını söyleyebiliriz. Buna bağlı olarak dini hareketlerinde sosyal hareketlerin özel bir türünü işaret etmektedir. Sosyal bilimciler on dokuzuncu yüzyılda dinin toplum üzerinde etkisinin azaldığını düşünmüşlerdir. Modern dönemin şartlarının sonucunda, insanların yeniçağda dine karşı kayıtsız duruşları kimin hangi dine inandığı önemsizleşmeye başlamıştır. Din bütün kurumlardan uzaklaştırılmıştır. Yenidünya düzeninde dinin bu düzene cevap veremediği düşünülmüştür. Toplumda oluşan manevi boşluğu doldurmak amacıyla yeni dini akımlar ortaya çıkmış ve çoğunlukla gençleri cezbetmiştir. Bu dönemde yeni ortaya çıkan bu dini gruplar dikkat çekmiş ve araştırmacılar bu konu üzerine yoğunlaşmışlardır. Bu dini akımların oluşumlarında her araştırmacı farklı yorum ve değerlendirmeler yapmışlardır. Bu çalışmada yeni dini hareketler konusuna başlamadan önce hazırlık niteliği taşıyan “Sosyal Hareket’’ kavramı üzerinde kısaca durulmuştur. Daha sonra ise yeni dini hareketleri tanımlama girişimleri, özellikleri, ortaya çıkışı ve gelişim süreçleri ele alınıp değerlendirilecektir.